Akciğer kanseri, akciğerlerdeki hücrelerin anormal bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucu gelişen ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilen bir kanser türüdür. Akciğer kanseri, genellikle kanserli hücrelerin akciğerin hava yollarında, alveollerinde (hava kesecikleri) veya bronşlarda (büyük hava yolları) oluşmasıyla başlar.
Akciğer kanseri, dünya genelinde en yaygın görülen kanser türlerinden biri olup, genellikle erken evrede belirti vermez. Bu nedenle birçok vaka, hastalık ilerledikten sonra teşhis edilir. Akciğer kanseri, genellikle iki ana tipe ayrılır: non-small cell lung cancer (NSCLC) ve small cell lung cancer (SCLC).
Akciğer Kanserinin Türleri
- Non-Small Cell Lung Cancer (NSCLC) – Küçük Hücreli Olmayan Akciğer Kanseri:
- NSCLC, akciğer kanserlerinin en yaygın türüdür ve tüm vakaların yaklaşık %85’ini oluşturur.
- Bu tür, daha yavaş büyür ve genellikle tedaviye daha iyi yanıt verir. NSCLC, üç alt türe ayrılır:
- Adenokarsinom: Akciğerlerin dış kısmında ve özellikle sigara içmeyen kişilerde daha yaygın görülür.
- Skuamöz hücreli karsinom: Akciğerin büyük hava yollarında gelişir ve çoğunlukla sigara içen kişilerde görülür.
- Eğitimsel hücreli karsinom: Daha nadir görülen bir türdür ve kanser hücreleri genellikle hızla büyür.
- Small Cell Lung Cancer (SCLC) – Küçük Hücreli Akciğer Kanseri:
- SCLC, daha hızlı büyüyen ve vücudun diğer bölgelerine hızla yayılabilen bir kanser türüdür.
- Sigara içenlerde daha yaygındır ve genellikle erken dönemde yayıldığı için tedavi edilmesi zor olabilir.
- SCLC’nin tedavisi genellikle kemoterapi ve radyasyon terapisi ile yapılır.
Akciğer Kanserinin Belirtileri
Akciğer kanserinin erken evrelerinde genellikle belirti vermez. Hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Kronik öksürük: Özellikle sigara içenlerde, öksürük sürekli hale gelebilir. Kanlı balgam çıkarılması da görülebilir.
- Göğüs ağrısı: Derin nefes alırken veya öksürürken ağrı oluşabilir.
- Nefes darlığı: Akciğerlerdeki kitlelerin büyümesi, nefes almayı zorlaştırabilir.
- Hışıltılı solunum (wheezing): Akciğerin hava yollarının tıkanması nedeniyle hışıltı veya wheezing sesleri duyulabilir.
- Yorgunluk ve halsizlik: Sürekli bir yorgunluk hissi, vücutta enerji kaybına yol açabilir.
- Ağızdan kan gelmesi veya kanlı balgam: Akciğer kanserine bağlı olarak balgamda kan görülebilir.
- Kilo kaybı: Nedeni belirlenemeyen bir şekilde kilo kaybı meydana gelebilir.
- Boyun ve yüz bölgesinde şişlik: Kanser hücrelerinin lenf bezlerine yayılması sonucu bu tür şişlikler görülebilir.
- İştah kaybı: Akciğer kanseri olan kişilerin iştahlarında azalma olabilir.
Akciğer Kanserinin Nedenleri
Akciğer kanserinin başlıca nedeni sigara içmektir. Sigara içenlerde, sigara içmeyenlere kıyasla akciğer kanseri riski çok daha yüksektir. Ancak sigara içmeyenlerde de akciğer kanseri gelişebilir. Sigara dumanındaki zararlı maddeler, akciğer hücrelerine zarar verir ve kanser hücrelerinin oluşmasına neden olabilir.
Bunun dışında, aşağıdaki faktörler de akciğer kanseri riskini artırabilir:
- Pasif sigara içicilik: Sigara içmeyen kişilerin de sigara dumanına maruz kalması kanser riskini artırabilir.
- Hava kirliliği: Uzun süre hava kirliliğine maruz kalmak, akciğer kanseri riskini artırabilir.
- Mesleki maruziyetler: Asbest, radon gazı, arsenik ve bazı kimyasal maddelere maruz kalmak da akciğer kanseri riskini artıran faktörlerdir.
- Aile öyküsü: Ailede akciğer kanseri vakası olan kişilerde risk daha yüksektir.
- Yaş ve cinsiyet: Akciğer kanseri genellikle 55 yaş ve üzeri kişilerde daha sık görülür ve erkeklerde daha yaygın olabilir.
- Genetik faktörler: Bazı genetik faktörler ve mutasyonlar, akciğer kanseri riskini artırabilir.
Akciğer Kanserinin Tanısı
Akciğer kanserinin tanısı genellikle aşağıdaki yöntemlerle konur:
- Göğüs röntgeni: Akciğerlerdeki anormal kitlelerin görülmesini sağlar.
- Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: Daha ayrıntılı bir görüntüleme sağlayarak kanserin yayılımını ve boyutunu belirlemeye yardımcı olur.
- Biyopsi: Akciğerlerden alınan örnekler laboratuvar ortamında incelenir ve kanserli hücrelerin varlığı doğrulanır.
- Bronkoskopi: Hava yollarını incelemek için yapılan bir prosedürdür. Kanserli hücrelerin alınması için bronkoskopi ile biyopsi yapılabilir.
- PET taraması: Kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını görmek için kullanılır.
Akciğer Kanserinin Tedavisi
Akciğer kanserinin tedavi seçenekleri, kanserin tipi, evresi ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlıdır. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- Cerrahi Müdahale: Erken evre akciğer kanserlerinde, kanserli kısmın cerrahi olarak çıkarılması (lobektomi veya pnömonektomi) önerilebilir.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmeye yönelik ilaç tedavisidir. Özellikle kanserin yayılmaya başladığı durumlarda kullanılır.
- Radyoterapi: Yüksek enerjili ışınlarla kanser hücrelerinin yok edilmesidir. Genellikle cerrahi müdahale yapılamayan durumlarda veya kanserin tekrarlamasını engellemek için kullanılır.
- Targeted Therapy (Hedefe Yönelik Tedavi): Kanser hücrelerinin büyümesini engelleyen ilaçlar kullanılır. Bu tedavi, kanser hücrelerindeki belirli genetik değişiklikleri hedef alır.
- İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini güçlendiren ve kanser hücrelerine karşı savaştıran tedavi yöntemidir. Özellikle ilerlemiş akciğer kanseri vakalarında kullanılır.
- Palyatif Bakım: Kanserin tedavisi mümkün değilse, semptomların hafifletilmesine yönelik tedavi uygulanır. Bu, hastanın yaşam kalitesini artırmayı hedefler.
Akciğer Kanserinin Prognozu
Akciğer kanserinin prognozu, genellikle hastalığın evresine bağlıdır. Erken evrelerde, tedavi ile akciğer kanseri tedavi edilebilirken, ileri evrelerde kanserin yayılması nedeniyle tedavi daha zor olabilir. Tedaviye yanıt, hastanın genel sağlık durumu ve kanserin türüne göre değişir.
Sigara içenlerin, akciğer kanseri riskini azaltmak için sigarayı bırakması, düzenli sağlık kontrolleri yaptırması ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemesi önemlidir. Akciğer kanseri erken teşhis edildiğinde tedavi şansı artar.
